History of Education Practice Paper – 6

మధ్యయుగ భారతదేశ విద్యా చరిత్ర

Practice Paper –6

1. మొఘల్ చక్రవర్తి అక్బర్ సారథ్యంలో విద్యాపరంగా ముఖ్యమైన సంస్కరణల లక్ష్యం ఏమిటి?
A) విదేశీ విద్యా విధానం ప్రవేశపెట్టడం
B) మత సమరస్యతను ప్రోత్సహించడం
C) గురుకుల పునరుద్ధరణ
D) ఇంగ్లీష్ బోధన ప్రారంభం

సరైన సమాధానం: B) మత సమరస్యతను ప్రోత్సహించడం

వివరణ: అక్బర్ విద్యను మత సామరస్యంతో అనుసంధానించి, అన్ని మతాలపై గౌరవం చూపిస్తూ శాంతియుత సమాజాన్ని నిర్మించాలన్న లక్ష్యంతో విద్యాసంస్కరణలు చేపట్టాడు.

2. తక్షశిల విశ్వవిద్యాలయం ఏ యుగంలో ప్రాచుర్యం పొందింది?
A) గుప్త యుగం
B) మౌర్యుల కాలం
C) కుషాణుల కాలం
D) మొఘల్ కాలం

సరైన సమాధానం: B) మౌర్యుల కాలం

వివరణ: తక్షశిల విశ్వవిద్యాలయం మౌర్యుల కాలంలో ప్రధాన విద్యా కేంద్రంగా ఉండేది. ఇది ప్రాచీన భారతదేశపు మొదటి విశ్వవిద్యాలయంగా గుర్తింపు పొందింది.

3 మొఘల్ కాలంలో విద్యాభివృద్ధికి సంబంధించి ‘అక్బర్ నామా’ ఎంత ప్రాముఖ్యత కలిగిన గ్రంథం?
A) కేవలం చరిత్ర గ్రంథం
B) విద్యా విధానాన్ని వివరించే గ్రంథం
C) మతపరమైన గ్రంథం
D) కేవలం రాజ్యాంగ చరిత్ర

సరైన సమాధానం: B) విద్యా విధానాన్ని వివరించే గ్రంథం

వివరణ:అక్బర్ నామా లో అక్బర్ చేపట్టిన విద్యా విధానాలు, మత సామరస్య విధానం గురించి ప్రస్తావించబడింది. ఇది అక్బర్ దృష్టిని బాగా ప్రతిబింబిస్తుంది.

4. మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో విద్యా సంస్థలకు ప్రభుత్వ సహాయం ఎలా ఉండేది?
A) భూములు బహుమతిగా ఇవ్వడం
B) పన్ను మాఫీ
C) ఉపాధ్యాయులకు జీతాలు
D) పైవన్నీ

సరైన సమాధానం:D) పైవన్నీ

వివరణ: మొఘల్ పాలకులు మదరసాలకు భూములు, ఆదాయం, ఉపాధ్యాయులకు జీతాలు అందజేస్తూ విద్యాభివృద్ధికి తోడ్పడ్డారు.

5. మొఘల్ కాలంలోని మదరసాల్లో బోధించబడిన భాషలు?
A) ఉర్దూ, హిందీ
B) అరబిక్, పర్షియన్
C) తెలుగు, సంస్కృతం
D) ఇంగ్లీష్, పాళీ

సరైన సమాధానం: B) అరబిక్, పర్షియన్

వివరణ: మదరసాలలో ప్రధానంగా అరబిక్ (మత గ్రంథాల కోసం), పర్షియన్ (రాజకీయ, సాహిత్య విషయాలకు) బోధించబడేవి.

6. ‘ఇబ్న్ బతూతా’ ఎవరు?
A) మొఘల్ చక్రవర్తి
B) చైనా యాత్రికుడు
C) మఘ్రిబ్ (అఫ్రికా) నుండి వచ్చిన యాత్రికుడు
D) బ్రిటిష్ దౌత్యవేత్త

సరైన సమాధానం: C) మఘ్రిబ్ (అఫ్రికా) నుండి వచ్చిన యాత్రికుడు

వివరణ: ఇబ్న్ బతూతా మఘ్రిబ్ (ప్రస్తుత మొరొక్కో) దేశానికి చెందిన ప్రసిద్ధ యాత్రికుడు. ఆయన టుగ్లక్ కాలంలో భారతదేశాన్ని సందర్శించి తన రచనలలో విద్యాపరమైన అంశాలపై కూడా విశేషంగా రాశారు.

7. మొఘల్ కాలంలో పాఠశాలలు ఏ విధంగా ఉండేవి?
A) అశ్రమ రూపంలో
B) రాజ ఆధీనంలో
C) మసీదుల అనుబంధంగా
D) ఆలయాల భాగంగా

సరైన సమాధానం: C) మసీదుల అనుబంధంగా

వివరణ: పాఠశాలలు మసీదుల లేదా మదరసాల అనుబంధంగా ఏర్పాటవుతుండేవి. ఇవి మతపరమైన విద్యకు తోడుగా సామాన్య విద్యనూ అందించేవి.

8. మదరసాల్లో ప్రాథమికంగా బోధించేవి ఏమిటి?
A) వైదిక గ్రంథాలు
B) హిందూ ఇతిహాసాలు
C) కురాన్, హదీస్
D) భారత రాజ్యాంగం

సరైన సమాధానం: C) కురాన్, హదీస్

వివరణ: మదరసాల్లో ముఖ్యంగా ముస్లిం మతగ్రంథాలు — కురాన్, హదీస్ లను నేర్పించేవారు.

9. మొఘల్ పాలకుల కాలంలో అబుల్ ఫజల్ ఏ స్థానం కలిగినవాడు?
A) రాజకవిగా
B) మౌలవిగా
C) చరిత్రకారుడిగా
D) పర్షియన్ పండితుడిగా

సరైన సమాధానం: C) చరిత్రకారుడిగా

వివరణ: అబుల్ ఫజల్ అక్బర్ నికటస్తుడిగా, చరిత్రకారుడిగా “అక్బర్ నామా” మరియు “ఐన్-ఇ-అక్బరి” అనే గ్రంథాలు రచించాడు.

10. మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో విద్య అనేది ప్రధానంగా ఏ అంశానికి అనుబంధంగా భావించబడింది?
A) మతానికి
B) వాణిజ్యానికి
C) రాజకీయానికి
D) సైనిక శిక్షణకు

సరైన సమాధానం: A) మతానికి

వివరణ: విద్యా వ్యవస్థను మతపరమైన ధార్మిక అభివృద్ధికి అనుబంధంగా తీసుకునే విధానమే మొఘల్ పాలనలో ప్రధానంగా కనిపిస్తుంది.

11. మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో మదరసాలకు భూమి ఇచ్చే విధానాన్ని ఏమంటారు?
A) ఇన్‌ఆమ్ వ్యవస్థ
B) జమీందారీ వ్యవస్థ
C) ర్యాంట్ పద్ధతి
D) ఖిలత్ పథకం

సరైన సమాధానం: A) ఇన్‌ఆమ్ వ్యవస్థ

వివరణ: ఇన్‌ఆమ్ వ్యవస్థ కింద మదరసాలకు లేదా మతపరమైన సంస్థలకు భూములను మాఫీగా ఇచ్చే పద్ధతిని అమలు చేశారు.

12. షాజహాన్ కాలంలో విద్యకు సంబంధించిన రచనల ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
A) మత చట్టాల కూర్పు
B) సాహిత్య వికాసం
C) శాస్త్రీయ విజ్ఞానం
D) సంస్కృత నిఘంటువులు

సరైన సమాధానం: B) సాహిత్య వికాసం

వివరణ: షాజహాన్ కాలంలో పర్షియన్ సాహిత్యం అభివృద్ధి చెందింది. విద్యా రచనలు సాహిత్యభిమానులకు దోహదపడేలా ఉండేవి.

13. అక్బర్ ప్రవేశపెట్టిన ‘ఇబాదత్ ఖానా’ ప్రధాన లక్ష్యం?
A) మత సంబంధాల సమన్వయం
B) మదరసాల నిర్మాణం
C) వాణిజ్య మంతనాలు
D) విదేశీ పాలకులతో ఒప్పందాలు

సరైన సమాధానం: A) మత సంబంధాల సమన్వయం

వివరణ: ఇబాదత్ ఖానా లో వివిధ మతాల పండితులు సమావేశమై తత్వములపై చర్చలు జరిపే విధానం వల్ల మత సామరస్యానికి కొత్త దారి తెరచింది.

14. మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో ‘దరస్సా’ అనే పదాన్ని సాధారణంగా ఎవరికి ఉపయోగించేవారు?
A) రాజకుమారులకు
B) మదరసాల్లో విద్యనభ్యసించే వారికి
C) గురుకుల ఉపాధ్యాయులకు
D) విదేశీ ప్రయాణికులకు

సరైన సమాధానం: B) మదరసాల్లో విద్యనభ్యసించే వారికి

వివరణ: ‘దరస్సా’ అనే పదం మదరసాలలో విద్యనభ్యసించే విద్యార్థులకు సంబంధించి వాడబడేది. ఇది ముస్లిం విద్యా వ్యవస్థలోని ముఖ్య పదబంధం.

15. మొఘల్ కాలంలో ‘కుతుబ్‌ఖానా’ అనే పదానికి అర్థం ఏమిటి?
A) మసీదు
B) విద్యార్థుల వసతి గృహం
C) గ్రంథాలయం
D) పాఠశాల

సరైన సమాధానం: C) గ్రంథాలయం

వివరణ:‘కుతుబ్‌ఖానా’ అనేది పర్షియన్ పదం, దీని అర్థం గ్రంథాలయం. మొఘల్ పాలకులు పుస్తక ప్రాముఖ్యతను గుర్తించి, కోర్టులలో మరియు మదరసాలలో కుతుబ్‌ఖానాలు నిర్వహించేవారు.